Een natuurlijke kijk op gebitsproblemen bij de kat

Wist je dat gebitsproblemen één van de meest voorkomende aandoeningen zijn bij katten? Zo’n 70 tot 80% van de katten heeft hier in meer of mindere mate last van. Naast het feit dat gebitsproblemen vaak gepaard gaan met pijn, kunnen ze uiteindelijk ook leiden tot andere gezondheidsproblemen. Een gezond gebit is dus van essentieel belang voor de algehele gezondheid van je kat.

In dit artikel lees je hoe je gebitsproblemen bij katten kunt herkennen en welke oorzaken er aan het probleem ten grondslag kunnen liggen. Ook geef ik je inzicht in de natuurgeneeskundige visie op gebitsproblemen.

Gebitsproblemen herkennen

Het herkennen van gebitsproblemen bij katten is niet altijd eenvoudig. Veel katten laten niet gemakkelijk in hun bek kijken. Daarnaast zijn katten meesters in het verbergen van pijn. Toch zijn er een aantal signalen die kunnen duiden op gebitsproblemen:

• Slechte adem
• Moeizamer of langzamer eten
• Verminderde eetlust, hierdoor eventueel vermageren
• Bloedend tandvlees en/of ontstoken tandvlees
• Verkleurde aanslag op de tanden en/of kiezen
• Eten uit de bek laten vallen
• Speekselen
• Met de poten aan de bek zitten
• Schudden met de kop
• Minder wassen
• Pijn of agressie bij het aanraken van de bek

Gebitsproblemen

Tandplak

De meeste gebitsproblemen ontstaan als gevolg van tandplak. Tandplak bestaat uit een combinatie van voedselresten, speeksel en bacteriën. Wanneer de tandplak blijft zitten, verhardt het en wordt het tandsteen. Dit proces vindt al binnen één tot twee dagen plaats. Tandsteen zorgt voor irritatie van het tandvlees, waardoor dit uiteindelijk ontstoken raakt. Ontstoken tandvlees wordt gingivitis genoemd. Het tandvlees is dan dik, rood en kan bloeden. Wanneer de tandsteen niet verwijderd wordt, kan de ontsteking zich uitbreiden van de tandvleesrand naar het daaronder gelegen kaakbot. De bacteriën kunnen ook in de bloedbaan terecht komen en zich verspreiden door het lichaam. Hierdoor kunnen andere organen, zoals het hart, de lever en de nieren aangetast worden.

Onder andere voeding en ouderdom spelen een rol bij het ontstaan van tandsteen, maar ook genetische aanleg heeft een grote invloed. Sommige katten zijn er helaas erg gevoelig voor.

Chronische ontsteking

Het gingivitis stomatitis complex is een aandoening van de slijmvliezen in de bek. Hierbij is het tandvlees en het overige slijmvlies in de bek chronisch ontstoken. Meestal ontstaat dit wanneer het immuunsysteem van de kat overdreven reageert op de bacteriën in de tandplak. In de reguliere diergeneeskunde wordt het verwijderen van alle tanden en kiezen vaak als enige mogelijkheid gezien om de ontstekingen onder controle te krijgen. Soms wordt er ook medicatie ingezet om de ontstekingsreacties te onderdrukken, maar helaas is dit symptoombestrijding en dus geen lange termijn oplossing. Ook kan deze medicatie nare bijwerkingen tot gevolg hebben, zoals suikerziekte of de ziekte van cushing.

Vanuit natuurgeneeskundig oogpunt is het van belang om te achterhalen waaróm het immuunsysteem zo’n overdreven reactie geeft.

Waarom is de kat zo gevoelig voor ontstekingen? Is het immuunsysteem overbelast geraakt ten gevolge van een te grote chemische belasting in het lijf? Is de voeding die de kat krijgt misschien niet geschikt voor hem of haar? Is de darmflora uit balans? Is er een virale of bacteriële infectie gaande? Of is er wellicht sprake van overmatige stress?

We gaan dus op zoek naar de onderliggende oorzaak van het probleem, in plaats van dat we enkel de symptomen onderdrukken.

Voeding

We gaan eerst even terug naar de basis: het gebit. Katten zijn obligate carnivoren, oftewel strikte vleeseters. Het gebit van de kat is dus bedoeld voor het vangen en verscheuren van prooien. In de natuur houden carnivoren hun gebit schoon door het eten van botten en het knippen van grotere stukken vlees. Dankzij deze ‘natuurlijke tandenborstel’ wordt de doorbloeding van het tandvlees gestimuleerd en blijft het gebit schoon van aanslag.

Gezonde en passende voeding is dus het eerste antwoord op de preventie van gebitsproblemen. Vandaag de dag lijkt het voedingspatroon van de meeste van onze katten niet meer op de natuurlijke situatie die hierboven wordt geschetst.

Veel katteneigenaren zijn in de veronderstelling dat brokken helpen om het gebit schoon te houden, vanwege een schurende werking. Katten kauwen echter nauwelijks op hun brokjes. Ze kunnen geen zijwaartse beweging maken met hun kaken en hun kiezen en tanden zijn puntig, waardoor het vermalen van voer niet gemakkelijk gaat. Voor een carnivoor is dat dan ook niet nodig, zij slikken vrij grote stukken vlees in één keer door. En met brokken gaat dat net zo. Daarnaast bevatten de meeste brokken veel koolhydraten en soms zelfs toegevoegde suikers. Deze ingrediënten leiden gemakkelijker tot tandplak.

De meest geschikte voeding voor het kattengebit (eigenlijk voor het gehele kattenlijf) is rauw vlees. Voornamelijk grotere stukken vlees, zoals hart of rundvlees, hebben een goede reinigende werking op het gebit. Ook rauwe kippennekken of gedroogde stukken vlees kunnen helpen om het gebit schoon te houden.

Toch wil goede voeding helaas niet alles zeggen. Soms heeft een kat ondanks de rauwe voeding toch nog last van tandsteen. Vaak speelt een erfelijke factor hierbij een grote rol. Een aantal maatregelen en natuurlijke middelen kunnen in zo’n situatie ondersteuning bieden.

Natuurgeneeskunde

Een natuurgeneeskundig advies wordt altijd afgestemd op het individuele dier en is afhankelijk van de oorzaak van de klacht, er bestaat dus geen standaard behandelplan. Doordat het dier in zijn of haar totaliteit wordt bekeken, zal de focus nooit enkel op het gebit liggen. Een mooi voorbeeld hiervan is de zienswijze vanuit de Traditionele Chinese Geneeskunde, waarbij alle tanden en kiezen gerelateerd zijn aan bepaalde orgaansystemen en meridianen.

Toch zal ik hieronder een aantal algemene middelen en maatregelen benoemen die ik naast het voedingsadvies regelmatig inzet om het gebit te ondersteunen. Ik maak bij gebitsproblemen ook vaak gebruik van homeopathie, celzouten en kruiden. Hierbij is de middelkeuze echter erg individueel, daarom benoem ik ze verder niet in dit artikel.

Omega-3

Een belangrijk supplement bij gebitsproblemen is omega-3 olie. Het toedienen van omega-3 visolie met een hoog gehalte aan EPA en DHA vetzuren heeft een positief effect op het voorkomen en herstellen van ontstekingen in de bek en het tandvlees. Het is hierbij van belang dat de olie zuiver en van hoge kwaliteit is, van niet-gekweekte diepzeevis. Een olie die ik aanraad is Catoils.

Kokosolie

Kokosolie wordt gewonnen uit het vlees van kokosnoten. Het bevat veel laurinezuur, wat in staat is om schadelijke bacteriën, schimmels en virussen in het lichaam te lijf te gaan. Kokosolie kan hierdoor de opbouw van tandplak op het gebit verminderen en ontstekingen in de bek bestrijden. Tevens versterkt kokosolie het immuunsysteem. Gebruik hiervoor altijd een extra virgin, biologische en geurende kokosolie.

Reinigingskuur

Medicatie, vaccinaties, ontwormingen, anti vlo- en teek middelen, chemische toevoegingen aan voedsel zoals conserveringsmiddelen en smaakversterkers: ze vormen vaak een flinke belasting voor onze dieren. Wanneer de chemische belasting in het lichaam van een kat te groot wordt, kan dit zich o.a. uiten in ontstekingsreacties in de bek. Een reinigingskuur kan het lichaam helpen om de afvalstoffen af te voeren en het immuunsysteem te optimaliseren. Vraag altijd eerst advies aan een natuurgeneeskundig therapeut of arts alvorens je een reinigingskuur inzet.

Ondersteun het microbioom

De darmflora (of het darmmicrobioom) is een bekend begrip. Maar wist je dat de maag en mond ook een uitgebreid eigen microbioom hebben? Zij staan met elkaar in verbinding. Het evenwicht (symbiose) van de bacteriën in het mondmicrobioom heeft invloed op de symbiose van het darmmicrobioom, en dit geldt ook andersom.

Infecties, chronisch medicijngebruik, verkeerde voeding en stress kunnen deze balans verstoren waardoor er een dysbiose ontstaat in de darmen, maag en mond.

De bacteriegroei (en daarmee ook het ontstaan van tandplak) valt te reguleren door het microbioom te optimaliseren. Dit kun je creëren door stress te vermijden, de juiste en gevarieerde voeding te geven, en indien nodig daarnaast een passend probioticum in te zetten.

Tanden poetsen

Als het niet lukt om de tandplak onder controle te krijgen met een voeraanpassing en ondersteunende supplementen, dan kun je ervoor kiezen om zelf het gebit te poetsen. Het klinkt wellicht wat gek, tandenpoetsen bij je kat. Toch is dit één van de beste manieren om het gebit van je kat blijvend schoon te houden. Bij kittens is het redelijk gemakkelijk om het tandenpoetsen aan te leren. Oudere katten zullen vaak een flinke weerstand hebben. Maar met veel tijd, geduld en opbouwen in kleine stapjes is het ook bij oudere katten mogelijk. Mocht het poetsen na veelvuldig oefenen toch stressvol blijven voor de kat, dan raad ik je aan om hier niet zonder begeleiding mee door te gaan. Overmatige stress kan namelijk ook weer negatieve gevolgen hebben.

Om het poetsen aan te leren begin je eerst met je vinger. Wanneer dit goed gaat, kun je overstappen op een verbandgaasje of vingerborstel en later eventueel op een tandenborstel. Als tandpasta kun je gebruik maken van kokosolie.

Klik hier en hier voor Engelstalige instructiefilmpjes over het aanleren van het tandenpoetsen bij je kat.

Tandsteen valt helaas niet weg te poetsen. Daarom is het bij ernstige gebitsproblemen meestal nodig om het gebit eerst te laten reinigen door de dierenarts. Daarna kun je met het poetsen aan de slag, zodat herhaling van het probleem kan worden voorkomen.

Conclusie

De mond staat in nauwe verbinding met de rest van het lijf. Een goede gezondheid van het gebit en tandvlees is dus essentieel voor een goede gezondheid van het gehele lichaam van de kat, en vice versa.

Er zijn verschillende signalen die kunnen duiden op gebitsproblemen. Vanuit natuurgeneeskundig perspectief is belangrijk om op zoek te gaan naar de oorzaak van het probleem, vervolgens kan er een plan op maat worden gemaakt. Het geven van de juiste voeding is erg belangrijk bij de preventie en behandeling van gebitsproblemen. Daarnaast kunnen diverse supplementen en het poetsen van de tanden bijdragen aan een gezond kattengebit.

Bekijk jij het gebit van jouw kat weleens, en tref je speciale maatregelen om het gebit van je kat gezond te houden?